1 . پلِسیاداپیس : حدود شصت و پنج میلیون سال پیش، بخش عمده خزندگانی که پیچیده ترین و متنوع ترین رده مهره داران خشکی زی آن زمان بودند در اثر یک بحران زیست محیطی منقرض شدند. انقراض این طبقه پیچیده و موفقِ تکاملی احتمالا به برخورد شهاب سنگ بزرگی به زمین مربوط می شود. پس از انقراض دایناسورها، رده ای به نام پستانداران که تا آن هنگام اهمیت و تنوع چندانی نداشتند، به دلیل خونگرم بودن و سوخت وساز پایه بالا، سریعتر از سایر رده ها موفق شدند بخش عمده بومهای اشغال شده توسط نیاکان خزنده خود را پر کنند. به این ترتیب بود که در همین برش زمانی، شاخه زایی شدیدی در رده پستانداران رخ داد و راسته های امروزین از آن مشتق شدند.
اجداد انسان پلِسیاداپیس |
قدیمی ترین نخستی شناخته شده، موجودی با بدن باریک و کشیده و پوزه دراز و دم بلند متحرك است که پلسیاداپیس نامیده میشود. این جانور به لمورهای امروزی شباهت داشته و انگشتانش به جای ناخن، پنجه هایی داشته که شبیه اش را در سایر پستانداران نیز می بینیم. پلسیاداپیس در حدود 57 میلیون سال پیش در آفریقا میزیست. این نمونه، قطعیترین و قدیمیترین فسیل از اجداد نخستیهاست و شاخص این راسته در دورهی پالئوسن محسوب میشود. به این ترتیب، میتوان قاره آفریقا را کانون پیدایش راسته نخستیها دانست.
تاریخچهٔ تکامل نخستیسانان به ۶۵ میلیون سال پیش باز میگردد. قدیمی ترین گونهٔ پستاندار شبیه به نخستیسانان، پلسیاداپیس، ابتدا در آمریکای شمالی میزیست و بعدها در شرایط آب و هوایی گرمسیری دورهٔ پالئوسن و ائوسن در اوراسیا و آفریقا پراکنده گردید. نخستیسانان اولیه با توجه به شواهد موجود در اوراسیا رشد و نمو پیدا کردند و این دودمان که بعدها منجر به پیدایش کپیهای آفریقایی و انسانها گردید، از اروپا و آسیای غربی به سمت جنوب به طرف آفریقا مهاجرت کردند. آن بخشی از جمعیت آنان، که بیشتر سنگوارههای آنان در لایههای بالایی دورهٔ ایوسن و لایههای پایینی دورهٔ الیگوسن در نزدیکی شهر فیوم مصر یافت شدهاست، در واقع نیاکان تمام گونههای زنده لمور در ماداگاسکار، لوریس تنبل در آسیای جنوب شرقی، گالاگو در آفریقا، راستبینیان یا میمونهای بر قدیم، میمونان: میمونهای بر جدید، کپیهای بزرگ و انسانهای خردمند امروزی محسوب میشوند. قدیمی ترین میمون بر قدیم شناخته شده کامویاکپی است که قدمت سنگوارههای یافت شدهٔ آن در لایههای بالایی دورهٔ الیگوسن در نواحی شمال کنیا ۲۴ میلیون سال برآورد میشود. گمان میرود که نیای این میمون بر قدیم، گونهای نزدیک به آجیپتوکپی، پراپلیوکپ و پاراکپی باشد که در حدود ۳۵ میلیون سال پیش در فیوم میزیستهاست.
پاسخحذفتکامل انسان با وجود این که شروع تکامل انسان به عنوان یک موجود زنده، مانند تمام موجودات زنده دیگر، به زمان پیدایش حیات بر روی کره زمین باز میگردد؛ ولی به طور کلی واژه تکامل انسان به تاریخچه تکامل نخستیسانان پستانداران شبیه انسان) و به خصوص سرده انسان، از جمله پیدایش انسانها به عنوان گونهای مجزا از انسانسایان (کپیهای بزرگ) اطلاق میشود. مطالعه تکامل انسان زمینههای مختلف علمی از جمله انسانشناسی فیزیکی، نخستیشناسی، باستانشناسی، زبانشناسی، رویانشناسی، و ژنتیک را در بر میگیرد. مطالعات ژنتیک نشان میدهند که تکامل نخستیسانان احتمالاً در اواخر دوره کرتاسه، ۸۵ میلیون سال پیش، شروع شدهاست. مجموعه سنگواره های گردآوری شده نیز بیانگر آنست که این زمان پیش از دوره پالئوسن، ۵۵ میلیون سال پیش، بودهاست. خانواده انسانسایان، یا کپیهای بزرگ، بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون سال پیش از خانوادهٔ گیبونها جدا شدند. حدود ۱۴ میلیون سال پیشاورانگوتانها از خانواده انسانسایان جدا شدند. راه رفتن روی دوپا ابتداییترین انطباق در دودمان انسانتباران است، و نخستین انسانتبارانی که بر روی دوپا راه میرفتهاند، ساحلمردم و اررینبودهاند. آردیکپی که کاملاً بر روی دوپا راه میرفتهاست، اندکی بعد تکامل پیدا کردهاست. گوریلها و شامپانزه ها حدوداً در یک زمان از این دودمان جدا شدند و احتمالاً ساحلمردم یا اررین آخرین نیای مشترک ما و آنها بودهاست. راه رفتن اولیه بر روی دو پا سرانجام منجر به تکامل جنوبیکپیآسا و بعدها سرده انسان گردید. انسانهای امروزی از انسانسایانی که بین ۲٫۳ تا ۲٫۴ میلیون سال پیش در آفریقا میزیستند، تکامل یافتهاند.
پاسخحذف