واژه نامه فیزیک ، کوانتوم

ابر رساناهای دما بالا چیست ؟
 موادی که در دماهای بسیار بالاتر از 20 کلوین  ابررسانا باقی می‏مانند.

ابرحالت چیست ؟ 
یک حالت کوانتومی که می‏توان آن را  متشکل از دو یا تعداد بیشتری از حالت‏ها در نظر گرفت.

ابررسانا چیست ؟ 
ماده‏ای که در برابر شارش جریان الکتریکی، مقاومتی اعمال نمی‏کند.

اتم چیست ؟ 
سنگ‏بنای تمام مواد. هر اتم تعدادی الکترون و یک هسته با بار مثبت برابر و مخالف مجموع بار الکترون‏ها دارد.

نمایشی از اتم هلیوم

هسته با رنگ صورتی و ابر توزیع الکترون‌ها با رنگ سیاه نشان داده شده‌است. هسته اتم هلیوم-۴ ( نشان داده شده در راست - بالا ) که از دو پروتون و دو نوترون تشکیل شده‌است، در حقیقت کروی شکل بوده و شباهت زیادی به ابر الکترونی آن دارد. هرچند در مورد اتم‌های پیچیده‌تر چنین نیست. طول مستطیل سیاه ، یک آنگستروم است.
اثر فوتوالکتریک چیست ؟ 
گسیل الکترون‏ها از یک فلز هنگامی که نوری به آن می‏تابد.

اثر گلخانه‏ای چیست ؟ 
نوری که از شیشه یک گلخانه گذر می‏کند درون آن را گرم می‏کند که گرما تابش می‏کند، اما این گرما نمی‏تواند از طریق شیشه فرار کند. اثر مشابه  ای در جو زمین به خاطر وجود گازهایی از قبیل دی اکسید کربن اتفاق می‏افتد.


اسپین چیست ؟ 
یک ویژگی الکترون‏ها و دیگر ذرات بنیادین که به موجب آن ذرات به گونه‏ای رفتار می‏کنند که گویی در حال چرخش حول یک محور هستند. برخلاف چرخش کلاسیکی،

اسپین

اندازه اسپین در هر جهت اندازه‏گیری همیشه مقدار یکسانی دارد که موازی و یا خلاف موازی جهت اندازه‏گیری است.

استتار چیست ؟ 
ویژگی که در آن قطعه‏ای از فلز مانع نفوذ میدان الکتریکی به آن می‏شود.

اسکویید SQUID چیست ؟ 
یک وسیله تداخلی کوانتومی ابررسانایی. این وسیله از یک مدار تشکیل شده است که شامل دو پیوندگاه جوزفسون است و می‏تواند برای اندازه‏گیری‏های بسیار دقیق از میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار گیرد.

اصل عدم قطعیت چیست ؟ 
یک ویژگی سیستم‏های کوانتومی که به موجب آن ویژگی‏هایی از قبیل مکان و تکانه را نمی‏توان به طور دقیق به صورت همزمان اندازه‏گیری کرد.

الکترون چیست ؟ 
یک ذره نقطه‏ای بنیادی که حامل یک بار منفی است.

الکترون‏های آزاد چیست ؟ 
الکترون‏های درون یک فلز که مقید به یکایک اتم‏ها نیستند.

امواج ایستا چیست ؟ 
امواجی که به ناحیه‏ای از فضا محدود هستند که در آن نمی‏توانند حرکت کنند.

امواج متحرک چیست ؟ 
امواجی که با سرعت معینی که به طبیعت موج بستگی دارد در فضا جابجا می‏شوند.

انرژی پتانسیل چیست ؟ 
انرژی مربوط به یک میدان مانند میدان گرانشی یا الکتریکی

انرژی جنبشی چیست ؟ 
انرژی مربوط به ذره متحرک. این انرژی برابر نصف حاصل ضرب جرم ذره در مربع سرعت آن است.


انرژی فِرمی چیست ؟ 
انرژی بالاترین سطح انرژی پر شده در یک فلز

ایزوتوپ

ایزوتوپ چیست ؟ 
یکی از هسته ‏های ممکن مرتبط با یک عنصر. ایزوتوپ‏های مختلف یک عنصر؛ تعداد یکسانی از پروتون‏ها اما تعداد متفاوتی از نوترون‏ها را دارا هستند.

بردار چیست ؟ 
یک کمیت (از قبیل سرعت، نیرو یا تکانه) که در جهت خاصی عمل می‏کند.

برهمکنش غیرموضعی چیست ؟ 
برهمکنشی که بین دو سیستم، به جای اینکه با سرعت نور یا کمتر از سرعت نور انجام بگیرد، به طور آنی گذار کند.

بیت دوتایی چیست ؟ 
کمیتی که می‏تواند مقادیر 0 و 1 را بپذیرد و برای بیان اعداد بر مبنای دوتایی استفاده می‏شود.

پایستگی انرژی چیست ؟ 
اصلی که بر مبنای آن انرژی نمی‏تواند خلق گردد یا نابود شود بلکه تنها می‏تواند از حالتی به حالت دیگر تبدیل شود.


پایه چیست ؟ 
لایه نیمه رسانای مرکزی یک ترانزیستور.

پروتون چیست ؟ 
ذره‏ای که حامل یک بار مثبت برابر و مخالف با بار یک الکترون است و جرمی تقریبا دو هزار برابر جرم الکترون دارد.

پیوندگاه p-n چیست ؟ 
اتصالی بین یک نیمه رسانای نوع p و نوع n که به جریان اجازه می‏دهد تنها در یک جهت جریان یابد.

پیوندگاه جوزفسون چیست ؟ 
وسیله‏ای متشکل از دو قطعه ابررسانا که به وسیله‏ی لایه نارسانای نازکی از یکدیگر جدا می‏شوند که از طریق آن یک جریان می‏تواند بدون مقاومت گذر کند.

تابش الکترومغناطیسی چیست ؟ 
امواج تشکیل شده از میدان‏های الکتریکی و مغناطیسی نوسان کننده که در فضا منتشر می‏شوند. امواج نوری و امواج رادیویی نمونه‏هایی از امواج الکترومغناطیسی می‏باشند.

تابع موج چیست ؟ 
یک تابع ریاضی مشابه با یک موج که با ویژگی‏های کوانتومی یک ذره مرتبط است. مجذور تابع موج  در هر نقطه‏ای برابر احتمال یافتن ذره درآنجاست.

تداخل چیست ؟ 
نتیجه ترکیب دو موجی که از دو مسیر متفاوت به یک نقطه می‏رسند.

تراز پذیرنده چیست ؟ 
مجموعه‏ای از سطوح خالی که زمانی ایجاد می‏شوند که اتم‏های ناخالصی که دارای یک الکترون بیشتر در هر اتم از اتم‏های میزبان هستند به یک نیمه رسانا افزوده می‏گردند.

تراز دهنده چیست ؟ 
مجموعه‏ای از حالت‏های پرشده که وقتی ایجاد می‏شوند که اتم‏های ناخالصی که دارای یک الکترون در هر اتم بیشتر از اتم‏های میزبان هستند به یک نیمه رسانا افزوده می‏شوند. آن‏ها درست در زیر نوار رسانش خالی قرار می‏گیرند و می‏توانند به آن الکترون بدهند.

ترانزیستور چیست ؟ 
وسیله‏ای متشکل از سه قطعه نیمه رسانا (گسیلنده، پایه و جمع کننده) که در تماس با هم می‏باشند. اندازه جریانی که ازگسیلنده به جمع کننده (کالکتور) شارش می‏کند به وسیله آنچه به پایه وارد می‏شود کنترل می‏گردد.

تفسیر جهان‏ های بسیار چیست ؟ 
تفسیری از اندازه‏ گیری کوانتومی که در آن خروجی‏ های مختلف در جهان‏ های غیر برهمکنشی موازی وجود دارند.

تفسیر کپنهاگی چیست ؟ 
یک تفسیر استاندارد از فیزیک کوانتومی که واقعیت جنبه‏ ای غیرقابل مشاهده را انکار می‏کند.

تکانه چیست ؟ 
حاصل ضرب جرم ذره در سرعت آن تونل زنی مکانیکی کوانتومی: فرایندی که در آن دوگانگی موج-ذره به یک ذره اجازه می‏دهد تا از سدی که به لحاظ کلاسیک غیرقابل نفوذ است گذر کند.

ثابت پلانک چیست ؟ 
یک ثابت بنیادین طبیعت که در تعیین اندازه ‏ی کمیت‏های کوانتیده دخالت دارد.

جرم چیست ؟ 
اندازه‏ای از کمیت ماده در یک جسم

جریان بحرانی چیست ؟ 
بزرگ‏ترین جریانی که می‏تواند از طریق یک ابررسانا یا اتصال جوزفسون بدون تخریب ابررسانایی عبور کند.

جمع کننده چیست ؟ 
یک لایه نیمه رسانا در یک ترانزیستور که حامل‏های باردار را از پایه جمع می‏کند.

حالت برانگیخته چیست ؟ 
هر حالت انرژی کوانتیده‏ای غیر از حالت پایه

حالت پایه چیست ؟ 
پایین‏ترین حالت انرژی یک سیستم کوانتومی از قبیل یک اتم.

حرکت براونی چیست ؟ 
حرکت نامنظم دانه‏های غبار معلق در یک مایع که به وسیله حرکت اتفاقی اتم‏ها در مایع ایجاد می‏شود.

حفره چیست ؟ 
یک حامل بار مثبت در یک نیمه رسانا که وقتی ایجاد می‏شود که یک الکترون از یک نوار پر یا تقریبا پر خارج می‏شود.

دامنه چیست ؟
جابجایی حداکثری یک موج

دمای صفر مطلق چیست ؟ 
دمایی که در آن تمام حرکات گرمایی متوقف می‏شود و تقریبا برابر 273- درجه در مقیاس سلسیوس است.

دوتایی چیست ؟ 
یک سیستم عددی که  در آن اعداد به صورت توان‏های دو بیان می‏شوند، بر خلاف سیستم دهگان که از توان‏های ده استفاده می‏شوند.

دوتریوم چیست ؟ 
ایزوتوپی از هیدروژن که هسته آن دارای یک پروتون و یک نوترون است.

دوگانگی موج- ذره چیست ؟ 
خاصیتی از سیستم‏های کوانتومی که ترکیبی از ویژگی‏های یک ذره کلاسیک و یک موج کلاسیک است.

ذره آلفا چیست ؟ 
دو پروتون و دو نوترون که با یکدیگر ترکیب شده‏اند. این ذره هسته اتم هلیوم را تشکیل می‏دهد.

رابطه دوبروی چیست ؟ 
قانونی که طول موج یک ماده برابر ثابت پلانک تقسیم بر تکانه ذره است.

رمزنگاری کوانتومی چیست ؟ 
کاربرد فیزیک کوانتومی برای کدگذاری اطلاعات

زوج کوپر چیست ؟ 
زوجی از الکترون‏های با تکانه مخالف که در یک ابر رسانا به یکدیگر مقیدند.

ژول چیست ؟ 
یکای استاندارد انرژی

سرعت چیست ؟ 
تندی یک جسم در یک جهت داده شده

سلول خورشیدی چیست ؟ 
وسیله‏ ای که به طور مستقیم انرژی نور را به انرژی الکتریکی تبدیل می‏کند.

سلول واحد چیست ؟
سنگ بنای بنیادین یک بلور که از تعدادی (معمولا اندک) از اتم‏ها تشکیل شده است.


سوخت فسیلی چیست ؟ 
سوخت‏هایی همچون زغال سنگ یا گاز طبیعی

شکاف انرژی چیست ؟ 
نواری از انرژی‏ها در یک فلز یا نیمه رسانا که معمولا در بردارنده‏ی حالتی که الکترون‏ها آن را اشغال کنند، نیست.

شکافت چیست ؟ 
فرایندی که در آن یک هسته به پاره‏ هایی شکافته شده و همراه با نوترون‏ها انرژی آزاد می‏کند.

طول موج چیست ؟ 
فاصله تکرار یک موج

فوتون چیست ؟ 
ذره‏ای که حامل کوانتومی از انرژی در یک پرتو نور یا دیگر پرتو الکترمغناطیس می‏باشد.

قانون اهم چیست ؟
قانونی که بر اساس آن جریان الکتریکی گذرنده از یک مدار الکتریکی حاصل ولتاژ اعمال شده و مقاومت مدار است.

قضیه بل چیست ؟ 
یک  اثبات ریاضی که هر نظریه متغیر نهان که پیش‏بینی ‏های آن در توافق با پیش‏بینی‏ های فیزیک کوانتومی باشند باید غیرموضعی باشد.

قطبیدگی چیست ؟ 
جهت میدان الکتریکی مربوط به یک موج الکترومغناطیس

کلاسیک چیست ؟ 
مجموعه‏ای از نظریه‏ هایی که برای توصیف رویدادهای فیزیکی قبل از پیدایش فیزیک کوانتومی استفاده می‏شد.

کلوین چیست ؟ 
یکای استاندارد دما هنگامی که از صفر مطلق دما اندازه گیری می‏شود.

کوانتوم شار چیست ؟ 
هنگامی که یک میدان معناطیسی از حلقه‏ای ابررسانا عبور می‏کند، مجموع میدان درون حلقه (شار) همیشه برابر با ضریبی از کوانتای شار است.

کولمب چیست ؟ 
یکای استاندارد بار الکتریکی، همچنین به عنوان صفتی برای توصیف برهمکنش‏های الکترواستاتیکی و میدان‏ها استفاده می‏شود.

کیلوگرم چیست ؟
یکای استاندارد جرم

کیوبیت چیست ؟ 
یک جسم کوانتومی که می‏تواند در یکی از دو حالت و یا در ابرحالتی ساخته شده از آن‏ها وجود داشته باشد.

گربه شرودینگر چیست ؟ 
نامی برای یک سناریو که در آن قوانین فیزیک کوانتومی به نظر می‏رسند که پیش‏بینی می‏کنند یک گربه می‏تواند در یک ابرحالت حیات و مرگ قرار بگیرد.

گرمایش جهانی چیست ؟ 
افزایش کلی دمای جو زمین.

گسیلنده چیست ؟ 
لایه نیمه رسانای یک ترانزیستور که حامل‏های باردار را به درون پایه گسیل می‏کند.

لایه بسته چیست ؟ 
مجموعه‏ای از حالت‏های انرژی با انرژی مشابه که همه آن‏ها به وسیله الکترون‏ها اشغال شده‏ اند.

متغیرهای پنهان چیست ؟ 
کمیت‏هایی غیرقابل مشاهده اما واقعی که جهت ارائه یک تفسیر واقع بینانه از فیزیک کوانتومی فرض می‏شوند.

محاسبات کوانتومی چیست ؟ 
کاربرد اصول فیزیک کوانتومی برای انجام برخی محاسبات بسیار سریع تر از آنچه ممکن است توسط یک رایانه کلاسیک انجام داد.

معادله شرودینگر چیست ؟ 
معادله بنیادینی که برای محاسبه شکل تابع موج در فیزیک کوانتومی استفاده می‏شود.

مقاومت چیست ؟ 
وسیله ‏ای که در برابر جاری شدن جریان الکتریکی در یک مدار مقاومت می‏کند و موضوع قانون اهم است.

نارساناها چیست ؟ 
موادی که اجازه نمی‏دهند جریان الکتریکی جاری شود.

نوار رسانش چیست ؟ 
یک نوار تا حدودی پرشده از ترازهای انرژی در یک فلز یا نیمه رسانا. الکترون‏ها در نوار رسانش متحرک هستند و می‏توانند حامل جریان الکتریکی باشند.

نوار ظرفیت چیست ؟ 
یک نوار معمولا پر از سطوح انرژی در یک فلز یا نیمه رسانا. اگر الکترون‏ها از نوار ظرفیت بیرون برده شوند حفره هایی ایجاد می‏شوند که می‏توانند حامل جریان الکتریکی باشند.


نوترون چیست ؟ 
ذره بدون بار با جرمی برابر جرم پروتون که یکی از اجزای تشکیل دهنده بیشتر هسته‏ها می‏باشد.

نوع N چیست ؟ 
یک نیمه رسانا که حامل‏های بار آن عمدتا الکترون‏های منفی هستند.

نوع p چیست ؟ 
یک نیمه رسانا که حامل‏های بار آن  عمدتا حفره‏های مثبت هستند.

نوکلئون چیست ؟ 
نامی برای ذره‏ای که یا یک پروتون یا یک نوترون است.

نیمه رسانا چیست ؟ 
ماده‏ای با یک ساختار الکترونیکی مشابه با یک عایق اما با یک شکاف انرژی کوچک.

واکنش زنجیره‏ای چیست ؟ 
مجموعه‏ای از رویدادهای شکافت که هنگامی رخ می‏دهند که نوترون‏های ساطع‏شده از یک هسته شکافته شده ماشه شکافت بقیه هسته‏ها را می‏چکانند.

ولتاژ چیست ؟ 
ویژگی از یک باتری یا وسیله‏ای مشابه که یک جریان را حول یک مدار الکتریکی هدایت می‏کند.

هسته چیست ؟ 
جسمی که از پروتون‏ها و نوترون‏های به شدت مقید به یکدیگر تشکیل شده و بیشترین جرم اتم را در برگرفته اما تنها بخش کوچکی از حجم آن را اشغال می‏کند.

همجوشی چیست ؟ 
فرایندی که در آن دو هسته به یکدیگر می‏پیوندند و با آزاد کردن انرژی همراه است.

یک بعدی چیست ؟ 
سیستمی که در آن کلیه حرکت‏ها در راستای یک خط است.

یون ها چیست ؟ 
اتم‏هایی که به دلیل کاهش یا افزایش یک الکترون یا بیشتر دارای بار مثبت یا منفی هستند.